21 października 2023, o godz. 18.00 w Auli Zagłębiowskiej Mediateki w Sosnowcu odbędzie się jedno z najbardziej nieprzewidywalnych i niezwykłych festiwalowych wydarzeń!
W jego centrum pojawią się Pieśni Jana Kochanowskiego, uwspółcześnione przez Krzysztofa
Bartnickiego na hip-hopową modłę. Niektóre z nich zostaną wykonane muzycznie, jako utwory skomponowane specjalnie na Festiwal Przestrzeń Słowa przez intrygujące zespoły: Psie Lico oraz Brzoska/Marciniak/Markiewicz. Przed muzyczną odsłoną wydarzenia odbędzie się rozmowa poprowadzona przez Barbarę Klicką, w której udział wezmą: laureat Nagrody Literackiej Nike – Jerzy Jarniewicz, wybitny tłumacz oraz pisarz Krzysztof Bartnicki oraz Zbigniew Kadłubek, dyrektor Biblioteki Śląskiej, która opublikowała niedawno uwspółcześnione przez Krzysztofa Bartnickiego Pieśni Jana Kochanowskiego pn. Garutko sobotniej ropy, czyli Jana Kochanowskiego „Pieśni świętojańskiej o Sobótce” (1586) spolszczenie w sześć par prawie tekstów.
Krzysztof Bartnicki o uwspółcześnianiu Jana Kochanowskiego (za dwutygodnik.com):
„Co poczynać z literacką starocią? Czekać obojętnie, aż sama rozpłynie się w zbiorowej niepamięci? Nie dopuszczając tłumaczeń klasyki wysokiej „na całkiem współczesną polszczyznę”? A może unowocześniać? Za unowocześnianiem zdaje się opowiadać Jerzy Jarniewicz, który wolałby, żeby na pytanie „Kto czytał ostatnio «Pieśń świętojańską o Sobótce»?” nie odpowiadały uśmiechy: przecież nikt. Jarniewicz uznaje, że uwspółcześnienie może dać staroci drugie życie (…).
Należało zmierzyć się z pytaniem: Co w popularnej pieśni uprawia rym? Rzut monetą oddalił disco polo (reszka). Orłem zwycięskim był zaś rap z przyległościami. Dwanaście nieprzypadkowo dobranych utworów wylało pod uwspółcześnienie fundamenty rytmiczne. W tekstach znalazły się odwołania do tuzinów innych jeszcze twórców. Gdzie się dało, a pasowało – znalazły się cytaty z Kochanowskiego”.
Jerzy Jarniewicz (ur. 1958)
– poeta, tłumacz, krytyk literacki. Autor piętnastu książek eseistycznych i krytycznoliterackich, m.in. Lista obecności (2007, nominacja do Nagrody Nike), Od pieśni do skowytu (2008),Tłumacz między innymi (2018, nominacja do Nagrody Nike) i Bunt wizjonerów (2019). Opublikował dwanaście zbiorów wierszy, ostatnio Na dzień dzisiejszy i chwilę obecną (2012, nominacje do Nagrody Silesius i Nagrody Orfeusz), Woda na Marsie (2015, nominacja do Nagrody Silesius), Puste noce (2017), za które otrzymał Nagrodę Poetycką Silesius dla najlepszej książki roku, oraz Mondo cane (2021) wyróżnione Nagrodą Literacką Nike. Laureat Nagrody im. Juliana Tuwima (2022). Tłumaczył Jamesa Joyce’a,
Philipa Rotha, Raymonda Carvera, Ursulę Le Guin, Margaret Atwood i wielu innych pisarzy języka angielskiego. Opracował także antologie: Sześć poetek irlandzkich (2012), Poetki z Wysp (2015, z Magdą Heydel) i 100 wierszy wypisanych z języka angielskiego (2018). Mieszka w Łodzi. W roku 2022 za książkę Mondo Cane otrzymał Literacką Nagrodę Nike.
Krzysztof Bartnicki (ur. 1971)
– pisarz, tłumacz, teoretyk przekładu, autor/współautor wielu słowników. W roku 2022 wydał brawurową powieść Myśliwice, Myśliwice nagrodzoną kilka miesięcy później Literacką Nagrodą Gdynia. Największy rozgłos w przestrzeni translatorskiej przyniosło mu mistrzowskie przetłumaczenie Finnegans Wake Jamesa Joyce’a, utworu uchodzącego za nieprzekładalny. Praca nad Finnegans Wake zajęła mu 10 lat. Jest też tłumaczem Leśmiana i Dróżdża na angielski oraz literatury na dźwięk, obraz, film; jego koncepcje intersemiotyczne omawiano w Polsce, Irlandii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i we Włoszech. Spolszczył Fu wojny, zbiór chińskich traktatów w przekładzie.
W 2022 odebrał dyplom doktora filozofii Uniwersytetu w Jenie oraz świadectwo zdania dwujęzycznej matury z języka rosyjskiego. W 2023 Biblioteka Śląska wydała jego uwspółcześnione Pieśni Jana Kochanowskiego Garutko sobotniej ropy, czyli Jana Kochanowskiego „Pieśni świętojańskiej o Sobótce” (1586) spolszczenie w sześć par prawie tekstów”. Pracował w branży fonograficznej, górnictwie, energetyce i finansach, na poczcie i kolei, w szkołach, rowach i malinach.
Zbigniew Kadłubek (ur. 1970)
– dr hab., prof. UŚ, filolog klasyczny, komparatysta, eseista, tłumacz, wykładowca na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Opublikował kilka publikacji na temat teologii i poezji św. Piotra Damianiego. A także wybór studiów, esejów, szkiców krytycznych Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej (2010), książka nominowana była do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii eseju. Refleksje nad kondycją współczesnej kultury i tożsamości Górnego Śląska rozwijał w publikacji Bezbronne myśli. Eseje i inne pisma o Górnym Śląsku (2016), a także w Listach z Rzymu, powieści epistolograficznej napisanej w języku śląskim (2008).
Na język śląski przełożył jedną z tragedii Ajschylosa Prōmytojs przibity/Prometeusz w okowach (2013). Współredaktor Ilustrowanego słownika terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia (2018). Prezes Towarzystwa Literackiego im. Teodora Parnickiego, członek Johannes-Bobrowski-Gesellschaft e.V. w Berlinie. W 2018 roku objął funkcję dyrektora Biblioteki Śląskiej w Katowicach. Przewodniczący Kapituły Górnośląskiej Nagrody Literackiej Juliusz.
Barbara Klicka (ur. 1981)
– poetka, prozatorka, animatorka kultury, autorka tekstów scenicznych. Tom same same (2012) nominowany został do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, książka nice (2015) zdobyła Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius i Nagrodę Literacką Gdynia. W 2017 roku napisała poemat sceniczny Elementarz, który został wystawiony na scenie Teatru Narodowego w Warszawie.
W 2019 roku zadebiutowała jako prozaiczka powieścią Zdrój, która została nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia oraz do Nagrody Conrada. W 2021 nakładem Wydawnictwa Jot ukazała się jej ostatnia książka poetycka pod tytułem allel, a w październiku 2023 powieść Reneta (Wydawnictwo WAB). Była redaktorką kwartalnika o żydowskiej literaturze i sztuce Cwiszn, kuratorką literacką festiwalu Podlasie SlowFest, jest stałą współpracownicą Dialogu i Dwutygodnika, od 2019 roku jedną z kuratorek Festiwalu Europejski Poeta Wolności, a od 2022 jurorką Nagrody Literackiej Gdynia.
Psie Lico
– zespół wywodzący się z prostoty dźwięku gitary akustycznej, basu i cajonu oraz wagi poetyckiego słowa, które stanowi główne spoiwo poszczególnych utworów. Gęste, monotonne, rytmy z pogranicza punk-rocka, niepokornej odmiany songwritingu oraz ostentacyjnie oschłej i dzikiej poezji śpiewanej. U podstaw twórczości Psiego Lica leży transgresja i chęć przekraczania kolejnych granic, czego rezultatem staje się fascynujące i nieoczywiste zjawisko literacko-muzyczne, idealne zespolenia słowa, dźwięki, chłodu ziemi, delikatności liści, odchodzenia i ciągłej przemiany wpisanej w nasze życie.
Na czele zespołu stoi poeta i songwriter Stanisław Kalina Jaglarz (ur. 1991), który debiutował znakomicie przyjętym przez krytykę tomem gościć sójki (2022), za który nominowany był do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius (za debiut). W 2024 roku ukaże się jego druga poetycka książka.
Skład zespołu:
- Stanisław Kalina Jaglarz – gitara akustyczna, wokal
- Michał Świderek – gitara basowa
- Maciej Koper – cajon
Brzoska/Marciniak/Markiewicz
– to muzyczny eksperyment, łączący poezję z gitarą elektryczną i trąbką, w otwartych kompozycjach i improwizacjach. Poszukiwanie miejsca na współbrzmienie słów i dźwięków w najbardziej optymalnej dla nich formule. Trio tworzone jest przez trzy charyzmatyczne postaci: Wojciecha Brzoskę, poetę, autora ośmiu książek poetyckich, Łukasza Marciniaka, fantastycznego gitarzystę, kompozytora, pasjonata muzyki oraz Marcina Cozera Markiewicza, trębacza, wokalistę, autora tekstów, współzałożyciela i lidera zespołu Konopians.
Skład zespołu:
- Wojciech Brzoska – wokal
- Łukasz Marciniak – gitara
- Marcin Cozer Markiewicz – trąbka
PRZESTRZEŃ SŁOWA
Przestrzeń Słowa jest całorocznym międzynarodowym cyklem wydarzeń literacko-muzycznych poszerzonych, zgodnie z duchem XXI wieku, o interdyscyplinarne działania wizualne, happeningowe i filmowe. Przedsięwzięcie stanowi nowatorski, międzynarodowy cykl ponad dwudziestu wydarzeń artystycznych, który ma na celu wykreowanie istotnych i atrakcyjnych narracji dotyczących współczesnej kultury i otaczającego nas świata.
3. edycja międzynarodowego i interdyscyplinarnego festiwalowego cyklu Przestrzeń Słowa odbywa się od lutego do października 2023 pod hasłem „Przebudzenie”. Obejmuje comiesięczne wielowątkowe wydarzenia oraz październikowy Festiwal Przestrzeń Słowa (14-29 października). W programie tegorocznej edycji Przestrzeni Słowa pojawi się wielu fascynujących artystów i artystek, który stworzą precyzyjnie zaplanowaną przed organizatorów opowieść.
Podczas dotychczasowych dwóch edycji w ramach Przestrzeni Słowa wystąpili m.in. Ewa Lipska, autor legendarnego „Trainspotting” Irvine Welsh (Szkocja), Rod Mengham (Anglia), Jurij Andruchowycz (Ukraina), Chulud Szaraf (Syria), Hatif Janabi (Irak), Marcin Świetlicki, Piotr Metz, Przemysław Czapliński, Tadeusz Sławek, Filip Łobodziński, Filip Zawada, Artur Rojek, Wojciech Bonowicz, Tomasz Różycki, Wojciech Waglewski, Urszula Honek i wielu innych. Koncerty zagrali m.in. Stranded Horse (Francja), Tymon Tymański, Variété, Morświn & Marcin Świetlicki, dylan.pl, Luke De-Sciscio (Anglia), Jurij Andruchowycz & Karbido oraz Kirszenbaum.
